Wrzesień 2021

Każdy zjedzony hot dog skraca życie o 36 minut

Amerykańscy naukowcy odkryli, że częściowe zastąpienie mięsa w codziennej diecie owocami, warzywami, orzechami, roślinami strączkowymi i owocami morza, po pierwsze może zmniejszyć ślad węglowy, a po drugie, każdy dzień wydłuża życie o około 48 minut.

Specjaliści z University of Michigan (USA) przebadali ponad 5800 różnych produktów spożywczych, oceniając każdy według obciążenia organizmu ludzkiego i wpływu na środowisko. Naukowcy radzą uważnie monitorować to, co jemy. Ich zdaniem jeden hot dog może skrócić życie o 36 minut, a porcja orzechów nerkowca może je wydłużyć o 26 minut.

 

Naukowcy stworzyli specjalny Indeks Zdrowego Odżywiania (HENI), za pomocą którego można obliczyć ilość „użytecznego” i „szkodliwego” obciążenia organizmu. Na tej podstawie eksperci doszli do wniosku, że produkty z dodatnim wskaźnikiem dodają do życia minuty, a te z ujemnym je skracają. Tak więc zastąpienie mięsa częściowo owocami, warzywami, orzechami, roślinami strączkowymi i owocami morza ich zdaniem przedłuży życie o około 48 minut każdego dnia.

 

Badacze ocenili również produkty spożywcze pod kątem ich wpływu na środowisko. Wzięli pod uwagę szereg czynników, w tym produkcję produktu, przygotowanie z niego żywności, konsumpcję, przetwarzanie i ilość odpadów. Na podstawie tych danych naukowcy podzielili je na trzy grupy: produkty strefy czerwonej, żółtej i zielonej.

 

W strefie zielonej znajdują się produkty, które są dobre dla zdrowia i nie szkodzą przyrodzie - są to orzechy, owoce, warzywa z gruntu, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste i niektóre rodzaje owoców morza. Ale w czerwonej strefie znajdowała się wołowina, krewetki, wieprzowina, jagnięcina i warzywa uprawiane w szklarniach.

 

Co więcej, eksperci zauważają, że nie jest konieczne całkowite porzucenie produktów z czerwonej strefy - chociaż wyrządzają pewną szkodę naturze, nie stają się mniej przydatne dla zdrowia ludzkiego.

Jak bezpiecznie przeprowadzać badania przesiewowe?

Ważnym elementem opieki pielęgniarki szkolnej lub higienistki nad dziećmi i młodzieżą w szkole jest wykonywanie testów przesiewowych, zwanych bilansami zdrowia dzieci. Są one istotnym elementem profilaktyki wielu schorzeń. Przeprowadzane regularnie są kluczowe dla wczesnego wykrywania nieprawidłowości w stanie zdrowia oraz rozwoju uczniów. Część badań przeprowadzanych jest także przez logopedę. W trakcie związanych z nimi czynności istotne jest przestrzeganie zasad kluczowych dla bezpieczeństwa i higieny, które pozwolą zminimalizować ryzyko epidemiologiczne.

Badania przesiewowe w szkole - co to jest?



Badania przesiewowe to świadczenia gwarantowane w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Obejmują one ocenę pielęgniarską, wywiad z rodzicem oraz badanie lekarskie.

Ocena pielęgniarska w ramach badań przesiewowych w szkole odbywa się w gabinecie pielęgniarki lub higienistki szkolnej. Dokonuje ona:
- pomiarów wzrostu i masy ciała, a na podstawie uzyskanych wyników oblicza odpowiedni dla danego wieku centyl,
- oceny układu ruchu, kręgosłupa oraz ogólnej postawy,
- oceny ostrości wzroku, wykonywanej za pomocą testu przesiewowego na tablicach literami lub cyframi różnej wielkości, zwanych tablicami Snellena,
- pomiaru ciśnienia tętniczego krwi i tętna,
 - oceny prawidłowości tempa dojrzewania płciowego według tzw. skali Tannera,
- podstawowej oceny słuchu (badanie orientacyjne szeptem).



Badania przesiewowe u dzieci w szkole - w jakim celu się je przeprowadza?



Wykonywane w Polsce badania przesiewowe pozwalają szybko wykryć nieprawidłowości w zakresie rozwoju fizycznego i wzrostu, układzie ruchu (w tym skrzywień kręgosłupa, zniekształceń kończyn dolnych lub nadmiernej kifozy piersiowej), zeza, ostrości wzroku, widzenia barw, słuchu oraz ciśnienia tętniczego.



Badania przesiewowe - o czym należy pamiętać?



Podczas wykonywania badań przesiewowych uczniów konieczne jest bezwzględne przestrzeganie określonych zasad i zapewnienie odpowiednich warunków oraz atmosfery.
Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na przestrzeganie praw ucznia jako pacjenta oraz dziecka, w tym prawa do informacji, intymności, godności osobistej oraz zachowania tajemnicy.
Oprócz tego ogromne znaczenie ma zachowywanie zasad higieny. Dezynfekcja powierzchni, rąk oraz wykorzystywanych do badań przyborów to czynności szczególnie istotne w trakcie pandemii.

Prawidłowe przeprowadzenie badań przesiewowych ma wpływ nie tylko na ich wyniki, ale i zdrowie oraz bezpieczeństwo uczniów. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w których przeprowadzająca badanie osoba ma bezpośredni kontakt z dzieckiem, wykorzystuje do badania narzędzia takie jak stetoskop, lub gdy badane dziecko ma kontakt z powierzchniami w gabinecie.
Z tego powodu osoby przeprowadzające badanie muszą być starannie przygotowane, zarówno teoretycznie, jak i praktycznie, do stosowania konkretnych procedur.



Badania przesiewowe u dzieci w szkole - jak się je przeprowadza, by były bezpieczne?



Podczas wykonywania badań przesiewowych u dzieci w szkole oraz innych czynności związanych z wykonywaniem obowiązków zawodowych pielęgniarka lub higienistka zobowiązana jest do przestrzegania następujących zasad:

1. Gabinet musi być wyposażony w środki przeznaczone do dezynfekcji powierzchni, dezynfekcji rąk, jednorazowe rękawiczki, maseczki chirurgiczne, przyłbice, ochronne fartuchy z fizeliny.
Należy zawsze zwrócić uwagę na to, by nie używać preparatów przeterminowanych; wykorzystywane w tym celu środki powinny pochodzić od sprawdzonego dostawcy, takiego jak sterim.eu; gwarantuje to, że na każdym etapie - od produkcji do dostarczenia - były one przechowywane w odpowiednich warunkach bez utraty ich właściwości.

2. W trakcie udzielania świadczeń w gabinecie może przebywać tylko jeden uczeń. Przed wejściem musi on założyć maseczkę ochronną. Konieczna jest także dezynfekcja rąk dedykowanym preparatem po wejściu do gabinetu, zgodnie z wywieszoną w nim instrukcją prawidłowego korzystania z danego środka.

3. W trakcie wykonywania procedur wchodzących w skład badań przesiewowych u uczniów, jak również sprawowania opieki poprzesiewowej i świadczenia poradnictwa nad uczniami z problemami zdrowotnymi pielęgniarka zobowiązana jest:
 - przestrzegać zasad rutynowej higieny rąk,
- stosować środki ochrony osobistej takie jak maska chirurgiczna, okulary ochronne (mogą być zastąpione przyłbicą), rękawice, jednorazowy fartuch wykonany z fizeliny.

4. Powyższe środki ochrony osobistej muszą być zastosowane przez pielęgniarkę także w sytuacji urazów, nagłych zachorowań lub w trakcie innych zdarzeń, podczas których pielęgniarka udziela pomocy przedlekarskiej. Dotyczy to również sprawowania opieki nad uczniami przewlekle chorymi, w tym podczas realizacji świadczeń pielęgniarskich, procedur leczniczych oraz zabiegów, które muszą być wykonane podczas pobytu ucznia w szkole.

5. Uczniowie i pracownicy szkoły muszą mieć dostęp do preparatów do dezynfekcji rąk. Muszą one być zapewnione przez szkołę.

6. Pielęgniarka w kontaktach bezpośrednich innych niż przeprowadzanie niektórych badań powinna zachować dystans minimum 1,5 - 2 m. Jeżeli występuje konieczność kontaktu z rodzicami, należy w miarę możliwości bezpośrednie spotkania zmienić na porady telefoniczne.

7. Pielęgniarka powinna minimum dwa razy dziennie dezynfekować blaty oraz wykorzystywany w gabinecie sprzęt medyczny. Należy także dezynfekować pozostałe powierzchnie nie rzadziej niż dwa razy dziennie, jednak może to wykonywać inny, wyznaczony do tego pracownik szkoły.

8. Gabinet musi być możliwie często wietrzony; może to mieć miejsce np. w czasie przerw lub gdy uczniowie są odprowadzani po badaniu do klasy.

9. Pielęgniarka powinna osobiście przyprowadzić uczniów klas I-III do gabinetu, a po zakończeniu badania - odprowadzić ich do klasy. Starsze dzieci i młodzież samodzielnie wracają na zajęcia.



Badania przesiewowe logopedyczne



Badania przesiewowe w szkole przeprowadzają nie tylko pielęgniarki lub higienistki. W szkołach mają miejsce także specjalne testy logopedyczne, mające na celu ocenę mowy dziecka i określenie ewentualnego problemu.
Zasady bezpieczeństwa w tym przypadku są takie same jak przy badaniach w gabinecie pielęgniarskim i obejmują dezynfekcję powierzchni, wietrzenie pomieszczenia, dezynfekcję rąk i - w miarę możliwości - korzystanie z maseczek ochronnych.

Badania przesiewowe w szkole podstawowej lub ponadpodstawowej - postępowanie w przypadku stwierdzenia objawów sugerujących zakażenie koronawirusem

Jeżeli u ucznia stwierdzone zostaną wymienione niżej objawy sugerujące podejrzenie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, należy:
 - osobę pełnoletnią wysłać do domu i pouczyć o bezwzględnej konieczności wykonania teleporady u lekarza rodzinnego,
- niepełnoletniego ucznia odizolować do czasu przybycia opiekuna. Dyrektor szkoły musi wyznaczyć pomieszczenie, w którym uczeń może zostać odizolowany,
- w sytuacji, w której dana osoba wymaga pilnej interwencji medycznej konieczny jest kontakt z Centrum Powiadamiania Ratunkowego pod numerem 112; dyspozytor CPR podejmuje decyzję o transporcie pacjenta.

Do objawów sugerujących możliwość infekcji należą:
 - gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza,
 - kaszel,
- duszność,
 - inne objawy wskazujące na infekcję górnych dróg oddechowych.

Co ważne, uczeń lub inna osoba z ww. objawami nie powinna opuszczać budynku podczas przerwy międzylekcyjnej. Jeżeli jest to możliwe, powinna skorzystać z wyjścia znajdującego się najbliżej pomieszczenia, w którym została odizolowana. Samo pomieszczenie musi być następnie zdezynfekowane i przewietrzone.

Testami przesiewowymi w Polsce objęte są wszystkie dzieci oraz młodzież uczęszczające do szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Celem badań jest profilaktyka i wykrywanie najczęściej występujących w wieku szkolnym zaburzeń rozwoju. Przeprowadzają je przede wszystkim pielęgniarki i higienistki, jednak specjalistyczne badania są także elementem pracy logopedów.
Ich przeprowadzanie może zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2. Może ono być jednak znacząco ograniczone dzięki stosowaniu konkretnych procedur bezpieczeństwa.



 

Polscy naukowcy opracowali diabetomat dla cukrzyków, który zastąpi igły

Naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej stworzyli tzw. diabetomat. Urządzenie analizuje skład chemiczny wydychanego powietrza. Docelowo ma ono zastąpić lub przynajmniej zredukować liczbę dziennych wkłuć, a co za tym idzie - ułatwić życie cukrzykom.

 

Diabetomat nie bez powodu otrzymał taką nazwę. Wynalazek działa podobnie do alkomatu. Różnica polega na tym, że diabetomat analizuje skład chemiczny wydychanego powietrza pod kątem obecności ciał ketonowych. Następnie urządzenie pokazuje stężenie glukozy we krwi.

 

Diabetomat ma służyć nie tylko jako narzędzie do diagnozowania i monitorowania przebiegu cukrzycy, ale też ułatwić codzienne życie cukrzyków. Wynalazek polskich naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej ma całkowicie lub przynajmniej częściowo zastąpić igły.

Badacze poinformowali, że trwa proces komercjalizacji i rozpoczęły się badania kliniczne. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, diabetomat mógłby pojawić się na polskim rynku w ciągu 3-5 lat.

 

Według szacunków cukrzyca dotyka obecnie około 422 milionów ludzi na całym świecie. Z powodu jej powikłań rocznie umiera około 1,6 miliona ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że w 2030 roku cukrzyca będzie siódmą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie.

 

Sztuczna inteligencja potrafi przewidzieć chorobę Alzheimera z niemal 100% dokładnością

Naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Kownie opracowali algorytm, który może przewidzieć początki choroby Alzheimera z niezwykłą dokładnością niemal 100%. Metoda diagnostyczna została opracowana podczas analizy obrazów wykonanych z pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI).

 

Choroba Alzheimera to najczęstsza przyczyna demencji, która przyczynia się do około 70% przypadków. Na całym świecie choroba dotyka około 24 miliony ludzi. Szacuje się, że liczba ta będzie się podwajać co każde 20 lat.

 

Jednym z pierwszych objawów choroby Alzheimera jest łagodne upośledzenie funkcji poznawczych (MCI). Jest to etap pomiędzy oczekiwanym pogorszeniem funkcji poznawczych w wyniku normalnego starzenia się a demencją. Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Technicznego w Kownie, funkcjonalne obrazowanie rezonansem magnetycznym (fMRI) można wykorzystać do zidentyfikowania konkretnych obszarów mózgu, które mogą mieć związek z początkiem choroby Alzheimera. Najwcześniejsze stadia MCI często praktycznie nie dają wyraźnych objawów, ale w wielu przypadkach można je wykryć za pomocą neuroobrazowania.

Dokładna analiza obrazów fMRI jest przede wszystkim bardzo czasochłonna. Jednak sztuczna inteligencja może znacznie przyspieszyć ten proces. Wykrycie pewnych cech MCI niekoniecznie oznacza chorobę Alzheimera, ponieważ mogą to być objawy innych powiązanych chorób, jednak jest to pewna wskazówka dla lekarzy.

 

Dlatego zespół z Uniwersytetu Technicznego w Kownie we współpracy z czołowymi litewskimi naukowcami z sektora sztucznej inteligencji opracował model oparty na głębokim uczeniu się. W tym celu skorzystano ze zmodyfikowanej sieci ResNet18 (rezydualnej sieci neuronowej), która otrzymała do analizy skany mózgu, należące do 138 osób. Obrazy te zostały podzielone według kilku kategorii - w jednej były skany mózgu osób zdrowych, w kolejnej pojawiły się obrazy wskazujące na łagodne upośledzenie funkcji poznawczych, a w jeszcze innej - obrazy sugerujące chorobę Alzheimera.

 

Sztuczna inteligencja potrafiła odnaleźć cechy MCI z dokładnością ponad 99,95 proc. Co prawda nie była to pierwsza próba zdiagnozowania początków choroby Alzheimera, ale naukowcy wskazują na przełom jeśli chodzi o dokładność algorytmu. Ich zdaniem nowoczesne technologie nigdy nie zastąpią lekarzy, ale mogą w znaczący sposób pomóc w diagnozowaniu choroby.

 

Ból stawów – problem osób starszych?

Ból stawu biodrowego, łokcia lub ból w kolanach wskazuje na problem ze stawami. Ból stawów to jedna z tych dolegliwości, która dotyka głównie osób w podeszłym wieku. Potrafi być on tak silny, że uniemożliwia wykonywanie codziennych czynności i normalne funkcjonowanie. Przyczyną bólu zwykle jest choroba zwyrodnieniowa polegająca na uszkodzeniu chrząstki stawowej, ale równie dobrze mogą powodować go choroby zapalne tkanki łącznej czy reumatyzm tkanek miękkich. Częstość występowania tych chorób wzrasta wraz z wiekiem. Sprawdź, jak dbać o stawy na co dzień, by uniknąć bólu stawów w przyszłości.

Ból stawów – co go mogło wywołać?

W zależności od lokalizacji ból stawów może mieć różnorakie podłoże:

  • ból barku – przeciążenia, urazy, zmiany zwyrodnieniowe, zapalenie stawów, choroby reumatyczne;
  • ból łokcia – urazy takie jak złamania i zwichnięcia, zapalenie kaletki łokciowej, zwyrodnienie stawów, entezopatie stawu łokciowego (łokieć tenisisty czy łokieć golfisty);
  • ból kolan – urazy typu naciągnięcie, skręcenie, złamanie, zapalenie stawu kolanowego, zapalenie ścięgien lub kaletki maziowej, choroby zwyrodnieniowe;
  • ból kręgosłupa – zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, choroby reumatyczne;
  • ból stawu biodrowego – choroby zapalne i zwyrodnieniowe, złamania i zwichnięcia, wrodzone wady;
  • ból stawów dłoni – urazy, zwyrodnienie, reumatoidalne zapalenie stawów, zapalne choroby stawów.

Ból stawów wymaga konsultacji lekarskiej, przeprowadzenia diagnostyki, a w wielu przypadkach także wdrożenia specjalistycznego leczenia.

Co robić, gdy bolą stawy?

Ból biodra przy chodzeniu czy ból kolana po bieganiu niekoniecznie od razu musi oznaczać coś złego. W początkowej fazie dolegliwości można spróbować radzić z nią sobie domowymi sposobami.

Złagodzić uporczywy ból powinny zimne lub ciepłe okłady. Trzeba jednak samemu zaobserwować, jaka temperatura przynosi większe ukojenie. Okłady można robić z wykorzystaniem specjalnych kompresów do kupienia w aptece, które przed zastosowaniem trzeba ogrzać lub schłodzić. Alternatywą dla okładów może być zimna albo ciepła kąpiel.

Gdy ból jest nie do zniesienia, można sięgnąć po leki przeciwbólowe i przeciwzapalne z grupy NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Produktem przeznaczonym do stosowania miejscowego jest Diky, który objawowo leczy ból o nasileniu łagodnym do umiarkowanego.

Jeśli jednak to nie pomoże, a ból będzie się dalej utrzymywać lub jeszcze nasilać, wskazana jest wizyta u lekarza. Badania mogą wykazać, że przyczyną bólu jest np. reumatoidalne zapalenia stawów, a wtedy wskazane jest specjalistyczne leczenie.

Profilaktyka bólu stawów

Chcąc uniknąć bólu i chorób stawów, trzeba dbać o nie przez całe życie. Wbrew pozorom nie wymaga to od nas wielkich poświęceń. Musimy tylko pamiętać o kilku ważnych zasadach. Jak dbać o stawy na co dzień?

  • Aktywność fizyczna – aktywne uprawianie sportów stanowi ogromne wsparcie dla stawów i pomaga zwiększyć objętość tkanki chrzęstnej stawów. Polecane aktywności dla osób starszych to m.in. aqua-aerobic, nordic walking, jazda na rowerze, joga, pilates.
  • Prawidłowa waga – zachowanie prawidłowej wagi ma ogromne znaczenie dla zdrowia stawów. Nadmiarowe kilogramy mogą stanowić spore obciążenie dla stawów.
  • Odpowiednia dieta – należy stosować zdrową, odpowiednio zbilansowaną, pełną składników odżywczych dietę, która każdego dnia będzie dostarczać organizmowi substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania kości, mięśni i stawów.
  • Zmniejszenie poziomu stresu – stres nierzadko jest jednym z czynników powodujących problemy ze stawami, np. reumatoidalne zapalenie stawów, dlatego w miarę możliwości należy go ograniczać.
  • Wygodne buty – na kondycję stawów oraz postawę kręgosłupa ogromny wpływ ma to, jakie nosimy buty, dlatego należy dobierać je stosowanie do budowy stóp, a jeśli trudno znaleźć wygodne obuwie, można zaopatrzyć się w robione na zamówienie wkładki ortopedyczne.