Styczeń 2023

Naukowcy po raz pierwszy zaobserwowali niezwykłą aktywność neuronalną w jelitach, naszym drugim mózgu

Naukowcy po raz pierwszy bezpośrednio zaobserwowali aktywność neuronów, ale nie w mózgu, lecz w jelitach. Jelitowy układ nerwowy, tzw. drugi mózg, zawiera miliony neuronów i odgrywa w naszym organizmie bardzo ważną rolę, której jeszcze do końca nie poznaliśmy.

 

Układ jelitowy jest bardzo często opisywany jako drugi mózg, ponieważ funkcjonuje niezależnie od naszego „głównego” mózgu. Jest to także drugie największe w naszym organizmie skupisko komórek nerwowych i podobnie jak nasz „pierwszy” mózg, układ ten pozostaje dla nas tajemnicą.

Naukowcy z Flinders University z pomocą nowo opracowanej techniki obrazowania powiadomili o przełomowej obserwacji aktywności neuronalnej w jelitach. Po raz pierwszy udało się zobaczyć wypalanie się neuronów podczas pracy mięśni jelit. Tego ważnego odkrycia dokonano na myszach.

 

Niestety wciąż dokładnie nie wiadomo, jak wielki wpływ układ jelitowy może wywierać na nasze samopoczucie i zdrowie psychiczne. Nie wiemy również jak może wyglądać współpraca pomiędzy tymi dwoma mózgami. Ciekawostką jest, że jelitowy układ nerwowy wytwarza i pochłania aż 95% serotoniny i 50% dopaminy. Jeszcze kilka lat temu nikt nie spodziewał się, że układ jelitowy może być aż tak złożony. Dziś okazuje się, że określanie go mianem drugiego mózgu wcale nie jest przesadą

 

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Jneurosci.

 

Odkryto mechanizm, który przedłuża życie o 500%

Międzynarodowy zespół naukowców dokonał zaskakującego odkrycia. Badania wykazały, że wystarczy wprowadzić kilka prostych zmian genetycznych, aby przedłużyć życie nicieni aż o 500%. Sukces pozwoli lepiej zrozumieć zmiany zachodzące podczas starzenia się i być może uda się w jakimś stopniu spowolnić ten proces u ludzi.

 

Nicienie, takie jak Caenorhabditis elegans, które były przedmiotem najnowszych badań, mogą nam wiele powiedzieć o funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Stworzenia te żyją zaledwie kilka tygodni i są doskonałym obiektem badań genów i szlaków metabolicznych ze względu na ich liczne podobieństwa do ludzi.

 

W przeszłości wykazano, że zmiany wprowadzone w szlaku sygnalizacji insulinowej u nicieni powoduje wydłużenie życia o 100%. Inny eksperyment, w którym wprowadzono tymczasową zmianę w tzw. szlaku TOR (cel rapamycyny), przedłużył życie o 30%.

Podczas najnowszych badań, przeprowadzonych przez naukowców z Laboratorium Biologicznego MDI w Maine, Instytutu Badań nad Starzeniem się Bucka w Kalifornii oraz Uniwersytetu Nankińskiego w Chinach, wprowadzono zmiany genetyczne w obu szlakach. Pozwoliło to osiągnąć efekt synergiczny – życie nicieni zostało wydłużone aż o 500%.

 

Eksperyment wykazał, że starzenie się nie jest efektem działania pojedynczego genu lub szlaku. To z kolei wyjaśnia, dlaczego nie udało się dotychczas odnaleźć genu lub sygnalizacji komórkowej, której zmodyfikowanie zapewniłoby dłuższe życie ludziom lub zwierzętom.

 

Nie wiadomo, czy odkryty mechanizm można byłoby bezpośrednio wykorzystać wśród ludzi. A nawet gdyby człowiek mógł żyć te 500 lat, z pewnością pojawiłyby się inne trudności, np. zwiększyłaby się podatność na choroby, w tym nowotwory. Chodzi przede wszystkim o to, aby człowiek mógł żyć dłużej i pozostawał zdrowy przez większość swojego życia.

 

Genetycy ustalili, w jaki sposób DNA Denisowian wpłynęło na odporność współczesnych ludzi

Genetycy z Uniwersytetu w Melbourne ustalili, że układ odpornościowy współczesnych Papuasów rozwinął się dzięki DNA Denisowian. Praca została opublikowana w czasopiśmie PLOS Genetics.

 

Papuasi, rdzenna ludność wyspy Nowa Gwinea, zawdzięczają do 5% swojego genomu Denisowianom, wymarłemu gatunkowi ludzkiemu. Aby lepiej zrozumieć znaczenie wkładu genetycznego, naukowcy zbadali genomy 56 Papuasów. Okazało się, że DNA Denisowian miało bezpośredni wpływ na układ odpornościowy Papuasów. Sekwencje DNA zmieniły ekspresję genów w taki sposób, aby przystosować organizm ludzki do lokalnego środowiska.

 

Wyniki prac potwierdziły, że archaiczny DNA miał ogromny wpływ na kształtowanie się różnorodności genetycznej i ewolucję współczesnego człowieka i prawdopodobnie wpłynął na wiele cech ludzi, którzy odziedziczyli DNA denisowian i neandertalczyków.

 

Dalsze badania nad tym, jak DNA wymarłych przodków człowieka wpływa na ekspresję genów, mogą być kluczem do zrozumienia implikacji krzyżowania się starożytnych ludzi z innymi grupami.

Europejczycy, którzy przeżyli zarazę, pozostawili swoim potomkom genotyp ze skłonnością do artretyzmu

Naukowcy zidentyfikowali cechy genetyczne tych, którzy przeżyli czarną śmierć ponad 700 lat temu, ale które dzisiaj są związane ze zwiększoną podatnością na niektóre choroby autoimmunologiczne.

 

Badanie DNA ofiar i ocalałych z XIV-wiecznej dżumy wykazało, że ludzie z tym, co naukowcy nazywają „dobrym” wariantem określonego genu, znanego jako ERAP2, przeżywali znacznie częściej. Wyniki opublikowane w czasopiśmie Nature rzucają światło na sposób, w jaki czarna śmierć, która zmiotła z powierzchni ziemi około 50% populacji Europy, wpłynęła na ewolucję genów odpornościowych, takich jak ERAP2, wyznaczając kurs reakcji ludzi na choroby.

 

Naukowcy zauważyli, że „selektywny” wariant ERAP2 jest również znanym czynnikiem ryzyka choroby Leśniowskiego-Crohna i został powiązany z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak zapalenie stawów. Wksperci uważają, że jest to pierwszy dowód na to, że czarna śmierć była rzeczywiście "ważną presją selekcyjną”.

 

Do badań pobrano ponad 500 starożytnych próbek DNA ze szczątków ludzkich, w tym tych pochowanych w londyńskich dołach zarazy East Smithfield, które były używane do masowych grobów w 1348 i 1349 roku. Następnie szukano oznak jakiejkolwiek adaptacji genetycznej związanej z zarazą wywołaną przez bakterię Yersinia pestis. Stwierdzono, że posiadanie dwóch kopii „dobrego” genu ERAP2 pozwala ludziom wytwarzać funkcjonalne białka – cząsteczki, które pomagają układowi odpornościowemu rozpoznać infekcję.

 

Według naukowców z McMaster University, University of Chicago, Pasteur Institute i innych, te kopie ERAP2 pozwoliły „komórkom odpornościowym skuteczniej neutralizować Y pestis”. Posiadanie wariantu zwiększyłoby prawdopodobieństwo przeżycia czarnej śmierci o około 40% w porównaniu z tymi, którzy go nie mieli.

 

Te geny równoważą selekcję – to, co zapewniało niesamowitą ochronę podczas setek lat epidemii dżumy, teraz przynosi choroby autoimmunologiczne właścicielom tych genów. Nadaktywny układ odpornościowy mógł być świetny w przeszłości, ale dzisiaj w środowisku może nie być tak pomocny.

 

Kanadyjscy naukowcy znaleźli dowody na to, że witamina D działa antyrakowo

Jak wiemy jednym ze skutków wystawiania ciała na promieniowanie słoneczne jest powstawanie w naszych organizmach witaminy D. Naukowcy z McGill University badali podstawy molekularnego mechanizmu zapobiegania nowotworom za pomocą witaminy D. Doszli oni do wniosku, że to aktywna forma neutralizowania komórek nowotworowych.

 

Zespół pracujący pod kierunkiem profesorów Wydziału Fizjologii Johna White i Davida Goldsmana, stwierdził, że aktywna forma witaminy D, w ramach różnych mechanizmów utrudnia funkcjonowanie i działanie białka cMYC. Białko to nasila podział komórek.  Podwyższony poziom białka wykryto w więcej niż połowie przypadków raka.

 

W ciągu ostatnich kilku lat, istnieje duże zainteresowanie na temat roli witaminy D w poprawie stanu zdrowia i zapobieganiu chorobom. Ostatnie dane wskazują na bezpośredni związek między niskim poziomem tej witaminy w tkankach i powstaniem różnych postaci raka i chorób sercowo-naczyniowych. 

 

Odkryto, niedobór witaminy D (mniej niż 20 nanogramów na mililitr krwi) u co trzeciego z uczestników badania. Związany z tym wzrost śmiertelności wśród osób starszych szacuje się na około pięćdziesiąt procent. Wyniki pracy kanadyjskich naukowców sugerują, że niedobór witaminy D powinien zdobyć znaczną uwagę z punktu widzenia zdrowia publicznego, zwłaszcza dla osób starszych.

 

Wyniki prac kanadyjskich uczonych zostały opublikowane w Proceedings of National Academy od Sciences.

 

 

 

 

Pomoc psychologa dla dzieci z chorobą nowotworową. Co warto wiedzieć?

Nie jest tajemnicą, że diagnoza raka wpływa na psychikę pacjenta w każdym wieku. Niemniej jednak, ta potrafi być szczególnie krucha u dzieci, dla których gwałtowna zmiana dotychczasowej rutyny i podporządkowanie całego trybu dnia pod wizyty w szpitalach, leczenie, itp. może być wyjątkowo ciężkie. Warto wtedy zwrócić się o pomoc psychologa dla dzieci, który specjalizuje się we wspieraniu pacjentów dotkniętych chorobą onkologiczną.

 

Na czym polega pomoc psychologa dla dzieci podczas pobytu w szpitalu?

Zanim młody pacjent trafi na szpitalny oddział onkologiczny najczęściej ma już za sobą wiele nieprzyjemnych doświadczeń związanych z objawami nowotworowymi, badaniami i samą diagnozą. Za pewne miał spotkania z wieloma lekarzami, którzy zlecali trudne i nieprzyjemne (szczególnie dla najmłodszych) badania. Co więcej, w takiej sytuacji pogorszeniu ulega nie tylko samopoczucie fizyczne, ale i psychiczne wymagające szczególnego wsparcia, jakim może być pomoc psychologa dla dzieci. Wynika to z faktu, iż mali pacjenci podczas całego procesu zapewne słyszeli wiele niezrozumiałych, porażających informacji. Choć w takiej sytuacji mogą liczyć zwykle na oparcie rodziców to dzieci niezwykle łatwo wyczuwają strach i obawy po stronie mamy i taty, co z pewnością również nie pomaga w przejściu przez cały proces leczenia. Z naturalnych więc względów, psychika dziecka w tym momencie jest szczególnie delikatna. Dobrym pomysłem może okazać się pomoc psychologa dla dzieci, który w obiektywny sposób wysłucha i wesprze zarówno samego pacjenta, jak i jego najbliższych. Ważne jest wdrożenie takiej formy wsparcia już w pierwszych dniach pobytu w szpitalu. W terapii kluczowa jest przede wszystkim szczerość. Dziecko powinno być informowane o diagnozie oraz planowanym przebiegu leczenia - wszystko oczywiście za pomocą języka dopasowanego do jego wieku i możliwości intelektualnych. Zalecane jest również aktywizowanie go do uczestnictwa w różnego rodzaju zajęciach ruchowych czy szkolnych - zarówno podczas pobytu w szpitalu, jak i w przerwach między leczeniem. W ten sposób zapewniamy mu choć odrobinę normalności, pozwalając na kontynuowanie rzeczy, które robił przed chorobą.

Jak wspierać dziecko podczas leczenia onkologicznego?

Niezależnie od wieku dziecka, zdecydowanie największy komfort daje mu sama obecność rodziców podczas leczenia. Jest to niezwykle ważne dla jego psychiki, dlatego warto zadbać o taką możliwość. Jeśli jednak przebywanie z naszą pociechą, np. podczas całego pobytu w szpitalu nie jest możliwe lub ona sama wskazuje nam, że nie czuje takiej potrzeby, należy zapewnić ten komfort psychiczny w inny sposób. Niewerbalnym gestem wskazującym, że dziecko nie będzie się czuło samotne są codzienne rozmowy z nim przez telefon czy na wideoczacie. Warto wtedy opowiadać, np. o tym, co wydarzyło się danego dnia w domu po to, żeby dziecko nie czuło, że coś je omija. W przypadku starszych dzieci kluczowy jest również kontakt z ich przyjaciółmi.

Rodzice chorego dziecka, z oczywistych względów nie są w stanie podchodzić do całej sytuacji obiektywnie i bez emocji, dlatego zalecane często jest zasięgnięcie fachowego wsparcia, jakim jest pomoc psychologa dla dzieci. Specjalista jest w stanie nie tylko wesprzeć małego pacjenta, ale i udzielić cennych wskazówek jego rodzicom.

 

Obniżenie ciśnienia krwi zapobiega ryzyku demencji

Naukowcy zebrali przekonujące dowody przemawiające za potrzebą leczenia nadciśnienia w celu zapobiegania neurodegeneracji. Według uzyskanych danych jest to najprostsza i najtańsza metoda zapobiegania nieuleczalnej chorobie.

 

Obecnie ponad 50 milionów ludzi żyje z demencją, a liczba ta, szacują eksperci, potroi się w ciągu najbliższych dwudziestu lat. Demencja jest nieuleczalną chorobą neurodegeneracyjną, a naukowcy nie znają jeszcze najskuteczniejszych metod zapobiegania. Obecnie działania profilaktyczne obejmują korektę stylu życia, tj. zwiększenie aktywności fizycznej i społecznej, a także zmianę diety na bardziej zbilansowaną.

 

Teraz naukowcy z Australii przedstawiają wyniki metaanalizy, które wykazują korzyści z obniżenia ciśnienia krwi w zapobieganiu ryzyku demencji. Przeanalizowali dane od 28 tys. osób w średnim wieku 69 lat.

 

„Odkryliśmy znaczący wpływ leczenia wysokiego ciśnienia krwi na zmniejszenie ryzyka demencji w tej starszej populacji” – powiedziała główna autorka Ruth Peters.

 

Istnieje zależność liniowa niezależnie od rodzaju zastosowanego leczenia nadciśnienia tętniczego.

 

Autorzy podkreślają, że w tej chwili otrzymali najbardziej przekonujące dowody na związek między ciśnieniem krwi a otępieniem, dlatego wyniki powinny być aktywnie wykorzystywane w dalszych badaniach klinicznych. Kontrola ciśnienia krwi to prosta i niedroga metoda, która może znacznie zmniejszyć obciążenie związane z demencją.
    

 

Naukowcy dowiedli, że winogrona zwiększają różnorodność biomów jelitowych i obniżają poziom cholesterolu

Międzynarodowy zespół naukowców z David Geffen School of Medicine Uniwersytetu Kalifornijskiego udowadnia, że jedzenie winogron może zwiększyć różnorodność biomów jelitowych, a także obniżyć poziom cholesterolu we krwi. W swojej pracy eksperci opisali wyniki eksperymentu, w którym ochotnicy otrzymywali proszek winogronowy przez cztery tygodnie.

 

Naukowcy pokazują, że winogrona zwiększają różnorodność biomów jelitowych i obniżają poziom cholesterolu. Wcześniejsze badania wykazały, że niektóre owoce sprzyjają zdrowiu naczyń krwionośnych oraz obniżają poziom cukru we krwi i ciśnienie krwi. Do grupy tych owoców należą jabłka i winogrona.

 

Najnowsza praca bada inne korzyści zdrowotne winogron. Grupa naukowców zrekrutowała do eksperymentów dziewiętnastu zdrowych dorosłych. Każda osoba przez cztery tygodnie stosowała specjalną dietę ubogą w polifenole i błonnik. Następnie każdy badany pozostał na tej samej diecie, ale zaczął jeść proszek winogronowy (do 46 gramów proszku dziennie).

 

Na wszystkich etapach eksperymentu badani byli ochotnicy. Po czterech tygodniach spożywania proszku winogronowego u wszystkich dziewiętnastu osób stwierdzono zwiększoną różnorodność biomów jelitowych. Wzrósł poziom bakterii Akkermansia, które korzystnie wpływają na metabolizm glukozy i lipidów. Ponadto stwierdzono zmniejszenie całkowitego cholesterolu o 6,1%. Artykuł naukowców na temat ukazały się na łamach czasopisma Nutrients.

 

Mleko ziemniaczane to nowy napój zdrowotny, który wkrótce zawładnie światem

Jeśli chodzi o alternatywy dla produktów mlecznych, mamy już wiele „mleka” do wyboru, ale najnowsza alternatywa może zmienić zasady gry ze względu na przystępność cenową i taniość głównego składnika.

 

Mleko ziemniaczane nie wydaje się być najsmaczniejszą rzeczą na świecie, ale z drugiej strony, mleko owsiane czy sojowe nie są i spójrzcie, jak popularne okazały się być. Nie wspominając o tym, że ta nowa alternatywa dla nabiału jest najwyraźniej „pysznie kremowa” i świetnie nadaje się do domowych latte i cappuccino.

 

Ponadto skromny ziemniak wymaga znacznie mniej ziemi i zasobów niż inne rośliny używane obecnie do produkcji mleka, co sprawia, że zarówno warzywa, jak i mleko są bardziej przystępne cenowo.

 

DUG, jedyna na świecie dostępna marka mleka ziemniaczanego, niedawno zadebiutowała na rynku brytyjskim, gdzie oczekuje się, że wywrze znaczący wpływ w oparciu wyłącznie o popyt na alternatywne produkty pochodzenia zwierzęcego na tym rynku. Szwedzka firma planuje wejść do innych krajów europejskich, a także na rynek chiński, ale premiera w USA jest mało prawdopodobna w najbliższej przyszłości.

 

Jeśli jednak masz ochotę spróbować mleka ziemniaczanego, z przyjemnością dowiesz się, że możesz zrobić własne, ponieważ w Internecie dostępnych jest dziesiątki przepisów. Zasadniczo po prostu gotujesz ziemniaki, a następnie mieszasz je z wodą, w której były gotowane, odcedzasz i dodajesz więcej wody, aż osiągną pożądaną konsystencję.

 

Mleko ziemniaczane w wersji DUG zawiera również maltodekstrynę, białko grochowe, błonnik z cykorii, olej rzepakowy, fruktozę (cukier), sacharozę (cukier), regulator kwasowości, węglan wapnia, lecytynę słonecznikową (emulgator), naturalny aromat i witaminy.

 

Chociaż niedawna premiera mleka ziemniaczanego DUG w Wielkiej Brytanii zrobiła furorę, sukces tej mlecznej alternatywy nie jest gwarantowany, a niektórzy, którzy go próbowali, opisują ten smak jako „neutralny” lub narzekają na słony smak. Niedobór białka może być również problemem dla niektórych osób. Tylko jeden gram białka na porcję, w porównaniu z ośmioma gramami mleka sojowego i trzema gramami mleka owsianego, nie jest dokładnie źródłem białka, ale nie powinno mieć to większego znaczenia, jeśli otrzymujesz białko z innych źródeł.

 

Choroba dwubiegunowa - jak pomóc?

Choroba afektywna dwubiegunowa, wcześniej nazywana depresją maniakalną, jest stanem zdrowia psychicznego, który powoduje ekstremalne wahania nastroju, które obejmują wzloty emocjonalne (mania lub hipomania) i upadki (depresja).

 

Kiedy wpadasz w depresję, możesz czuć się zdruzgotany i pozbawiony nadziei na lepsze jutro. Tracisz zainteresowanie lub przyjemność z większości czynności. Kiedy twój nastrój zmienia się w manię lub hipomanię (mniej ekstremalną niż mania), możesz czuć się euforyczny, pełen energii lub niezwykle rozdrażniony. Te wahania nastroju mogą wpływać na sen, energię, aktywność, osąd, zachowanie i zdolność jasnego myślenia.

Epizody wahań nastroju mogą występować rzadko lub kilka razy w roku. Chociaż choroba afektywna dwubiegunowa trwa przez całe życie, możesz kontrolować wahania nastroju i inne objawy, przestrzegając planu leczenia. W większości przypadków choroba afektywna dwubiegunowa jest leczona lekami i poradnictwem psychologicznym (psychoterapia).

Istnieje kilka rodzajów zaburzeń dwubiegunowych i pokrewnych. Mogą obejmować manię lub hipomanię i depresję. Objawy mogą powodować nieprzewidywalne zmiany nastroju i zachowania, powodując znaczne cierpienie i trudności w życiu.

  • Zaburzenie dwubiegunowe typu I
    Miałeś co najmniej jeden epizod maniakalny, który może poprzedzać lub następować epizody hipomanii lub dużej depresji. W niektórych przypadkach mania może wywołać oderwanie się od rzeczywistości (psychoza).
  • Choroba afektywna dwubiegunowa II
    Miałeś przynajmniej jeden epizod dużej depresji i przynajmniej jeden epizod hipomanii, ale nigdy nie miałeś epizodu maniakalnego. Zaburzenie cyklotymiczne. Miałeś co najmniej dwa lata — lub rok w przypadku dzieci i nastolatków — wiele okresów objawów hipomanii i okresów objawów depresyjnych (choć mniej ostrych niż poważna depresja).
  • Inne rodzaje
    Należą do nich na przykład zaburzenia afektywne dwubiegunowe i pokrewne wywołane niektórymi lekami lub alkoholem lub spowodowane stanem chorobowym, takim jak choroba Cushinga, stwardnienie rozsiane lub udar.

Choroba afektywna dwubiegunowa II nie jest łagodniejszą postacią choroby afektywnej dwubiegunowej typu I, ale odrębną diagnozą. Podczas gdy epizody maniakalne w chorobie afektywnej dwubiegunowej typu I mogą być poważne i niebezpieczne, osoby z chorobą afektywną dwubiegunową typu II mogą być w depresji przez dłuższy czas, co powoduje znaczne upośledzenie w funkcjonowaniu. Chociaż choroba afektywna dwubiegunowa może wystąpić w każdym wieku, zazwyczaj diagnozuje się ją w wieku nastoletnim. Objawy mogą się znacznie różnić w zależności od osoby, a nawet zmieniać w czasie.

 

Mania i hipomania to dwa różne typy epizodów, o niemal identycznych objawach. Mania jest cięższa niż hipomania i powoduje bardziej zauważalne problemy w pracy, szkole i zajęciach towarzyskich, a także trudności w relacjach. Może też wywoływać oderwanie się od rzeczywistości (psychozę) i wymagać hospitalizacji. Zarówno epizod maniakalny, jak i hipomaniakalny obejmują trzy lub więcej z tych objawów:

  1. Nienormalnie optymistyczny, nerwowy lub przewodowy
  2. Zwiększona aktywność, energia lub pobudzenie
  3. Przesadne samopoczucie i pewność siebie (euforia)
  4. Zmniejszona potrzeba snu
  5. Niezwykła gadatliwość
  6. Przeładowanie bodźcami
  7. Rozproszenie
  8. Słabe podejmowanie decyzji — na przykład kupowanie, podejmowanie ryzyka seksualnego lub dokonywanie głupich inwestycji