Cukier i tłuszcz czynią nas głupszymi – najnowsze badania australijskich naukowców

Najnowsze badanie naukowców z Uniwersytetu w Sydney rzuca nowe światło na negatywny wpływ diety bogatej w cukier i tłuszcz na nasz mózg. Według artykułu opublikowanego w prestiżowym periodyku International Journal of Obesity, nadmierne spożywanie tych składników może znacząco upośledzać nasze zdolności poznawcze, szczególnie pamięć przestrzenną.

Australijscy badacze pod kierownictwem dr. Dominica Trana przeprowadzili eksperyment, w którym wzięło udział 55 studentów uniwersytetu w wieku od 18 do 38 lat. Uczestnicy zostali poproszeni o rozwiązanie kilku zadań badających ich zdolności poznawcze. Najpierw wypełnili kwestionariusz dotyczący spożycia pokarmów bogatych w cukry i tłuszcze oraz wykonali test pamięci roboczej, polegający na przypominaniu sobie liczb. Zmierzono również ich wskaźnik masy ciała (BMI).

Głównym elementem badania był test w wirtualnej rzeczywistości. Uczestnicy musieli poruszać się w wirtualnym labiryncie i sześciokrotnie zlokalizować w nim skrzynię ze skarbem. Labirynt był otoczony różnymi punktami orientacyjnymi, które badani mogli wykorzystać do zapamiętywania swojej trasy. Po kilku próbach, w których uczyli się lokalizacji skarbu, przyszedł czas na kluczowy moment badania.

W siódmej próbie skrzynia ze skarbem została usunięta z labiryntu, a uczestnicy mieli za zadanie wskazać jej poprzednią lokalizację, polegając wyłącznie na swojej pamięci. Wyniki były jednoznaczne - osoby, których dieta zawierała mniej cukru i tłuszczu, potrafiły wskazać miejsce ukrycia skarbu z większą dokładnością niż te, które regularnie spożywały słodkie i tłuste pokarmy.

"Po uwzględnieniu w analizie wyników testu na pamięć roboczą oraz BMI, spożycie cukru i tłuszczu przez uczestników było wiarygodnym wskaźnikiem wyników uzyskanych w ostatnim, siódmym teście" - wyjaśnił dr Dominic Tran, współautor badania. Innymi słowy, osoby jedzące więcej słodyczy i tłustych potraw były zdezorientowane i miały większy problem ze zlokalizowaniem usuniętego skarbu.

Naukowcy twierdzą, że dowodzi to, iż dieta bogata w cukier i tłuszcz upośledza zdolność mózgu do zapamiętywania i wyszukiwania informacji. Zespół badawczy ustalił, że zaburzenia dotyczą głównie hipokampu - struktury mózgu odpowiedzialnej za nawigację przestrzenną i tworzenie pamięci. To właśnie hipokamp w mózgu odpowiada za pamięć i orientację przestrzenną, a cukier i tłuszcz zaburzają jego funkcjonowanie.

"Dobra wiadomość jest taka, że uważamy, iż jest to łatwo odwracalna sytuacja" - dodaje dr Tran. "Zmiany w diecie mogą poprawić zdrowie hipokampu, a tym samym naszą zdolność do poruszania się w naszym środowisku, na przykład podczas eksploracji nowego miasta lub uczenia się nowej drogi do domu".

Jednak nie wszystko jest takie oczywiste. Naukowcy zauważają, że glukoza jest głównym paliwem dla mózgu i w krótkiej perspektywie może poprawić jego funkcjonowanie. Dlatego podczas egzaminów czy rozwiązywania trudnych problemów zaleca się czasem wypicie herbaty z cukrem lub zjedzenie czekolady. To działa skutecznie na "krótki dystans", pomagając szybko uruchomić mózg.

Problem pojawia się przy długotrwałym, regularnym spożywaniu dużych ilości cukru i tłuszczu. W dłuższej perspektywie obniża to sprawność naszego myślenia i zdolność zapamiętywania. Badania australijskich naukowców są częścią rosnącego zbioru dowodów na negatywny wpływ diety bogatej w cukier i tłuszcz na nasz mózg. To pierwsze badanie przeprowadzone na ludziach, które wykazało związek między dietą wysokotłuszczową i wysokocukrową a zdolnością do nawigacji przestrzennej. Jego wyniki potwierdzają to, co już wcześniej zaobserwowano w eksperymentach na zwierzętach.

Warto zatem zastanowić się, zanim sięgniemy po kolejną porcję słodyczy czy fast food. Cukier i tłuszcz nie tylko wpływają negatywnie na naszą sylwetkę i zwiększają ryzyko chorób metabolicznych, ale mogą też dosłownie czynić nas mniej bystrymi. W pogoni za krótkotrwałą przyjemnością podejmujemy decyzje, które w długofalowej perspektywie mogą poważnie wpłynąć na jakość naszego życia i sprawność umysłową.

Jak temu zaradzić? Kluczowe znaczenie ma zbilansowana dieta bogata w składniki odżywcze, takie jak kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty, witaminy i minerały. Tłuste ryby, warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste i orzechy wspierają zdrowie mózgu i zdolności poznawcze. Warto również regularnie ćwiczyć, co poprawia ukrwienie mózgu i stymuluje powstawanie nowych połączeń nerwowych.