Porównanie programów dofinansowania in vitro w różnych miastach

Historia miejskich programów dofinansowania in vitro sięga 2012 roku. Wtedy to Częstochowa jako pierwsze miasto w Polsce, wprowadziła program leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego dla mieszkańców. Początkowo każdej parze przysługiwała możliwość jednorazowego dofinansowania zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego w wysokości 3 tys. zł. Jednym z kryteriów włączenia do programu był wiek kobiety, tj. 20-37 lat według rocznika urodzenia.

Rok później rząd zdecydował o uruchomieniu programu dofinansowania in vitro, który objął całą Polskę. Działał on do 2016 roku i okazał się niewątpliwym sukcesem. Dzięki niemu urodziło się ponad 22 000 dzieci.

Zakończenie ogólnokrajowego programu dla wielu par było jednoznaczne z rezygnacją z leczenia metodą in vitro ze względu na zbyt wysokie koszty. Dlatego, idąc za przykładem Częstochowy, kolejne samorządy decydowały się przeznaczyć środki z własnych budżetów na wsparcie procedury in vitro dla swoich mieszkańców. Były to zarówno duże miejscowości, takie jak Warszawa czy Wrocław, jak i mniejsze, na przykład Mysłowice, Zawiercie czy Oświęcim. 

Z roku na rok liczba miast i województw, gdzie takie programy wdrażano rosła, obecnie działa ich już kilkadziesiąt. Choć podobne, różnią się od siebie wysokością dofinansowania oraz kryteriami, jakie trzeba spełnić, by refundację móc dostać. 

In vitro Częstochowa – od tego się zaczęło

We wspomnianej już Częstochowie program in vitro nadal działa. Obecnie kwota dofinansowania procedury to 5 tys. zł. Aby je otrzymać, trzeba spełnić odpowiednie kryteria.

Wiek kobiety musi mieścić się pomiędzy 20 a 40 rokiem życia wg rocznika urodzenia, przy czym dopuszcza się możliwość przeprowadzenia procedury u pacjentek w wieku do 42 lat, jeżeli stężenie AMH, służące ocenie rezerwy jajnikowej jest powyżej 0,7 ng/ml. Pary muszą wykazać, że poddały się leczeniu innymi metodami, które okazały się nieskuteczne, lub posiadają bezpośrednie wskazania do zapłodnienia pozaustrojowego. Warunkiem jest też pozostawanie w związku małżeńskim lub w związku partnerskim i zameldowanie w Częstochowie.

Miasto pochwaliło się, że w ramach programu od 2012 r. urodziło się 84 dzieci (44 dziewczynki oraz 40 chłopców), w tym 8 par bliźniaków. Jednym z realizatorów programu od lat jest klinika Gyncentrum.

Katowice – in vitro dofinansowane z budżetu samorządu województwa

Takimi wynikami nie mogą pochwalić się Katowice. Po pierwsze mieszkańcy Katowic nie doczekali się programu finansowanego z miejskiego budżetu. Zamiast tego mogą skorzystać z programu oferowanego przez samorząd województwa śląskiego. To jeden z najmłodszych programów w Polsce – wszedł w życie dopiero w marcu tego roku, stąd na efekty trzeba jeszcze poczekać. Na jego realizację i promocję w latach 2023-2026 zaplanowano 20 mln zł.

Program finansowany z budżetu województwa także skierowany jest do małżeństw i par nieformalnych. Warunkiem jest zamieszkanie w województwie śląskim od co najmniej 3 miesięcy przynajmniej jednej osoby z pary. Każda para, która zakwalifikuje się do programu, będzie mogła skorzystać z dofinansowania maksymalnie trzech procedur in vitro.  Wysokość dofinansowania to 8 tysięcy złotych w przypadku par korzystających z własnych gamet lub gamet dawcy, lub 4 tysiące złotych dla par korzystających z zarodków dawcy.

7 lat programu In vitro Warszawa  

Duże doświadczenie w prowadzeniu programu in vitro i jedne z najlepszych wyników w kraju, jeśli chodzi o liczbę urodzin, ma stolica Polski. Warszawa udziela wsparcia finansowego parom borykającym się z niepłodnością od 2017 roku, a liczba dzieci, które przyszły dzięki temu na świat przekroczyła 2300. 

Image

Na warszawski program składają się trzy elementy:

- dofinansowanie procedury zapłodnienia pozaustrojowego,

- dofinansowanie procedury ochrony płodności dla kobiet przed leczeniem onkologicznym,

- element edukacyjny w postaci wykładów dla uczniów liceów i techników dotyczących zapobiegania i leczenia niepłodności.

W dniu kwalifikacji do programu w celu skorzystania z procedury in vitro kobieta powinna mieć ukończone 25 lat i nie więcej niż 40 lat. Jeśli chce zabezpieczyć swoją płodność w związku z leczeniem nowotworowym, przedział wiekowy wynosi od 18 do 40 roku życia. 

Dofinansowanie in vitro jest dostępne dla par pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jeśli inne metody leczenia niepłodności zawiodły lub posiada udokumentowane bezwzględne przyczyny niepłodności, które są wskazaniem do zapłodnienia pozaustrojowego.

Warunkiem jest też zamieszkiwanie w stolicy od co najmniej dwóch lat.

Warszawiacy i warszawianki mogą starać się o dofinansowanie procedury in vitro w wysokości do 6 tys. zł. Maksymalna liczba zabiegów, do których przysługuje dofinansowanie, to trzy niezależnie od liczby urodzonych dzieci w poprzednich próbach.

In vitro Wrocław – nawet 100% dofinansowania

5-6 tysięcy złotych to najczęstsza kwota, na jaką można liczyć w ramach miejskiego dofinansowania. Zdarzają się jednak wyjątki.

Przykładem jest Wrocław, który podwyższył wysokość dofinansowania z 5 do 10 tys. zł, dzięki czemu mieszkańcy Wrocławia mogą liczyć nawet na 100% dofinansowania procedury zapłodnienia pozaustrojowego. Tak jest w klinice leczenia niepłodności Gyncentrum, gdzie kwota ta pozwala na pokrycie kosztów całej procedury tj. wymaganych ustawowo badań, stymulacji jajeczkowania, zapłodnienie komórki jajowej i transferu zarodka.

Dofinansowanie dotyczy tylko mieszkańców, którzy rozliczają swój podatek dochodowy we Wrocławiu. W dniu zgłoszenia do Programu kobieta nie może mieć ukończonych 40 lat. W przypadku dobrze rokującej rezerwy jajnikowej potwierdzonej badaniem AMH lub w przypadku par realizujących procedurę zapłodnienia w ramach dawstwa żeńskich komórek rozrodczych albo procedury adopcji zarodka, wiek ten może zostać podwyższony do 42 lat.

Para musi spełniać określone w ustawie warunki podjęcia terapii metodą zapłodnienia pozaustrojowego i mieć stwierdzoną i potwierdzoną dokumentacją medyczną, bezwzględną przyczynę niepłodności lub historię nieskutecznego leczenia niepłodności w okresie 12 miesięcy poprzedzających zgłoszenie do programu, wraz ze wskazaniem do zapłodnienia pozaustrojowego.

Warunkiem jest także wyrażenie zgody na pokrycie kosztów przechowywania kriokonserwowanych zarodków oraz ich ewentualnych kriotransferów, a także na ewentualne pokrycie kosztów kriokonserwacji oocytów.

We Wrocławiu para może liczyć na dofinansowanie tylko jednej zindywidualizowanej procedury medycznie wspomaganej prokreacji, tj. jednej procedury zapłodnienia pozaustrojowego lub jednej procedury adopcji zarodka. 

Od wyboru procedury zależy wysokość dofinansowania. Najwięcej, bo 10 tys. można otrzymać w przypadku procedury zapłodnienia pozaustrojowego z wykorzystaniem własnych gamet pary (dawstwo partnerskie) lub z wykorzystaniem nasienia dawcy (dawstwo inne niż partnerskie).

Procedurę in vitro z wykorzystaniem żeńskich komórek rozrodczych od dawczyni wyceniono na 7 100 zł dofinansowania. Najmniej, bo 1 300 zł wynosi dofinansowanie w przypadku adopcji zarodka.

In vitro Kraków – co dalej z programem?

O połowę mniejsze dofinansowanie niż we Wrocławiu oferował Kraków. Każda para zakwalifikowana do programu otrzymała wsparcie jednej, zindywidualizowanej procedury zapłodnienia pozaustrojowego (5 000 zł) lub jednej procedury adopcji zarodka (2 500 zł). Tu również trzeba było spełnić podobne kryteria jak w innych miastach, przy czym wiek kobiety może mieścić się w przedziale 20 – 42 lata (wg rocznika urodzenia).  W tym roku realizacja miejskiego programu in vitro w Krakowie została zawieszona z powodu wejścia w życie rządowego programu. 

Podsumowanie

Rola samorządów w ostatnich latach była nieoceniona – wypełniały one lukę w systemie ochrony zdrowia, umożliwiając parom dostęp do leczenia in vitro. Dzięki tym programom tysiące par miało szansę na skorzystanie z procedury, a miasta doczekały się kolejnych obywateli, którzy przyszli na świat dzięki in vitro. 

Uruchomienie programu rządowego spowodowało, że w ostatnim czasie zainteresowanie dofinansowaniem z miejskich budżetów znacznie spadło. Wiadomo już, że część samorządów będzie wygaszać swoje programy, a pieniądze przeznaczy na inne cele. W Krakowie trwają prace zmierzające do opracowania nowego programu polityki zdrowotnej, którego celem ma być zabezpieczenie płodności u chorych onkologicznie mieszkańców Krakowa oraz pacjentek z endometriozą. Także Poznań zastanawia się nad przeznaczeniem dotychczasowych środków wydawanych na in vitro na leczenie endometriozy.