Powstała przełomowa szczepionka przeciw rakowi - czy to jest bezpieczne?

W laboratoriach Uniwersytetu Massachusetts Amherst opracowano nową generację szczepionki przeciwnowotworowej, która w modelach na myszach przynosi wyniki przewyższające wszystkie dotychczas znane metody immunoterapii. Wstrzykiwana preparatami nanocząsteczek szczepionka zademonstrowała zdolność zapobiegania rozwojowi nawet 88 proc. agresywnych nowotworów trzustki, a także znacząco ograniczyła powstawanie guzów w modelach czerniaka i potrójnie ujemnego raka piersi. 

W przypadku myszy, które zostały w pełni wyszkolone przez podanie szczepionki, nigdy nie zaobserwowano przerzutów, co sprawia, że badacze widzą w tej technologii potencjał do stworzenia uniwersalnego narzędzia profilaktycznego przeciw rakowi. Sekretem sukcesu nowej szczepionki jest unikalna strategia treningu odpornościowego opartego na nanocząsteczkach. Każda cząsteczka jest zaprojektowana tak, by prezentować na swojej powierzchni charakterystyczne markery (antygeny) komórek nowotworowych. 

Po podaniu preparatu układ odpornościowy myszy otrzymuje wyraźny „schemat” tych markerów, co pozwala limfocytom T natychmiastowo rozpoznawać i niszczyć komórki nowotworowe zanim zdążą utworzyć guz. W badaniach porównawczych myszy szczepione nie tylko nie rozwijały guzów pierwotnych, ale też były w pełni chronione przed wtórnymi ekspozycjami na komórki nowotworowe, co pokazuje siłę trwałej odpowiedzi immunologicznej.

Badania przeprowadzone w różnych modelach nowotworowych potwierdzają uniwersalność i elastyczność metody. W przypadku raka trzustki nawet 88 proc. myszy pozostało bez zmian patologicznych, a 75 proc. ochrony odnotowano w modelu potrójnie ujemnego raka piersi. W modelu czerniaka szczepionka zredukowała rozwój nowotworu u 69 proc. zwierząt. Co więcej, wszystkie szczepione myszy utrzymały status wolnych od przerzutów podczas ponownej ekspozycji na komórki rakowe, co sugeruje, że wywołana immunologiczna pamięć jest wysoce skuteczna w długoterminowej ochronie.

Przełomowe wyniki uzyskano dzięki technologii „dual-pathway nanoparticles”, czyli nanocząsteczek aktywujących jednocześnie kilka ścieżek immunologicznych. Cząsteczki te nie tylko prezentują antygeny charakterystyczne dla nowotworu, lecz także zawierają adjuwanty, które wzmacniają odpowiedź układu odpornościowego i kierują ją w stronę eliminacji komórek rakowych. Taka wielotorowa stymulacja pozwala przełamać mechanizmy immunosupresyjne, jakie rozwijają agresywne nowotwory, i zapewnia skuteczność w trudnych przypadkach, które dotąd opierały się tradycyjnym terapiom.

Choć wyniki na myszach są obiecujące, przed wprowadzeniem szczepionki do kliniki czeka nas wiele etapów badań. Kolejnym krokiem będą testy bezpieczeństwa i skuteczności na większych modelach zwierzęcych, a następnie wstępne badania na ochotnikach. Naukowcy z Massachusetts podkreślają, że pełne przejście od eksperymentu do terapii dla ludzi może zająć kilka lat, jednak obiecują, że jeśli adaptacja molekularna przebiegnie pomyślnie, czeka nas rewolucja w profilaktyce onkologicznej.

Nowa szczepionka toruje drogę do ery, w której onkologia skupi się nie na niszczeniu istniejących guzów, lecz na zapobieganiu ich powstaniu. Jeśli przeniesiemy sukces modeli mysich na ludzi, rak może przestać być wyrokiem, a stać się chorobą, której można z wyprzedzeniem zapobiegać.

Źródła:
https://www.umass.edu/news/article/umass-amherst-researchers-create-nanoparticle-vaccine-prevents-cancer-mice
https://www.sciencedaily.com/releases/2025/10/251013040323.htm
https://newatlas.com/disease/dual-adjuvant-nanoparticle-vaccine-aggressive-cancers/
https://www.geneonline.com/nanoparticle-based-vaccine-prevents-tumor-formation-in-up-to-88-percent-of-mice-across-multiple-cancer-types/
https://www.newsweek.com/cancer-vaccine-stops-tumors-in-mice-remarkable-survival-rates-10861596