Przełom w walce z Ebolą: doustny lek Obeldesivir skuteczny w leczeniu małp

Gorączka krwotoczna Ebola, odkryta po raz pierwszy w 1976 roku, pozostaje jedną z najbardziej śmiertelnych chorób wirusowych na świecie, z wskaźnikami śmiertelności sięgającymi nawet 90%. 

Choroba ta przenosi się poprzez bezpośredni kontakt z płynami ustrojowymi zakażonej osoby lub zwierzęcia, prowadząc do ciężkich krwawień, niewydolności narządów i często do śmierci. Mimo że w ostatnich latach opracowano szczepionki i terapie oparte na przeciwciałach monoklonalnych, ich zastosowanie jest ograniczone ze względu na wysokie koszty, konieczność przechowywania w niskich temperaturach oraz trudności w podawaniu w regionach o ograniczonych zasobach medycznych.

Niedawno naukowcy z University of Texas Medical Branch w Galveston, we współpracy z firmą Gilead Sciences, dokonali znaczącego przełomu w leczeniu Eboli. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Science Advances wykazano, że doustny lek o nazwie obeldesivir (ODV; GS-5245) skutecznie chroni małpy przed śmiertelną infekcją wirusem Ebola. Obeldesivir jest prolekiem nukleozydowym, który po podaniu przekształca się w aktywną formę hamującą polimerazę RNA zależną od RNA, enzym niezbędny do replikacji wirusa.   

W ramach badania naukowcy zainfekowali makaki rezusy i makaki jawajskie wysoką dawką wariantu Makona wirusa Ebola poprzez błony śluzowe (droga spojówkowa), co lepiej odzwierciedla naturalną drogę zakażenia u ludzi. Dzień po ekspozycji, zwierzęta otrzymywały doustnie obeldesivir w dawce 100 mg/kg raz dziennie przez 10 dni. Wyniki były obiecujące: 80% makaków jawajskich i 100% makaków rezus przeżyło infekcję, podczas gdy nieleczone zwierzęta z grupy kontrolnej zmarły.

 

Co istotne, leczenie obeldesivirem nie tylko oczyściło krew z wirusa, ale także opóźniło replikację wirusa, zmniejszając nadmierną reakcję zapalną i wspierając rozwój odpowiedzi immunologicznej. To sugeruje, że lek może nie tylko leczyć infekcję, ale także działać jako profilaktyka poekspozycyjna, co jest kluczowe w kontrolowaniu ognisk epidemicznych. 

Image

Obeldesivir, będący doustnym prolekiem GS-441524, ma dodatkową zaletę w porównaniu z obecnymi terapiami opartymi na przeciwciałach monoklonalnych, które są skuteczne głównie przeciwko jednemu gatunkowi wirusa Ebola (Zaire ebolavirus). Obeldesivir wykazuje szerokie spektrum działania przeciwko różnym filowirusom, w tym wirusom Marburg i Sudan, co czyni go potencjalnie uniwersalnym lekiem w walce z różnymi szczepami Eboli.

Dodatkowo, doustna forma leku ułatwia jego podawanie, eliminując potrzebę stosowania infuzji dożylnych i związanych z tym wymagań dotyczących personelu medycznego oraz sprzętu. To sprawia, że obeldesivir jest szczególnie wartościowy w regionach o ograniczonym dostępie do opieki zdrowotnej, gdzie szybkie i łatwe podanie leku może znacząco wpłynąć na kontrolę rozprzestrzeniania się choroby.

Warto zauważyć, że firma Gilead Sciences prowadzi obecnie badania kliniczne fazy 2 nad zastosowaniem obeldesiviru w leczeniu wirusa Marburg, blisko spokrewnionego z wirusem Ebola. To dodatkowo podkreśla potencjał tego leku jako szeroko działającego środka przeciwwirusowego przeciwko filowirusom.   

Mimo obiecujących wyników badań na małpach, konieczne są dalsze badania kliniczne na ludziach, aby potwierdzić skuteczność i bezpieczeństwo obeldesiviru w leczeniu Eboli u ludzi. Jeśli wyniki te zostaną potwierdzone, obeldesivir może stać się kluczowym narzędziem w walce z przyszłymi epidemiami Eboli, oferując skuteczne, łatwe w podawaniu i szeroko dostępne leczenie dla osób narażonych na tę śmiertelną chorobę.