Szwedzcy naukowcy przewidują dorosły wzrost na podstawie pierwszych dwóch lat życia

Badacze z Uniwersytetu w Göteborgu pokazali, że już w pierwszych 24 miesiącach życia dziecka można z dużą dokładnością oszacować, jak wysoką osobą zostanie ono w wieku dojrzewania i dorosłości. 

Analiza 4700 uczestników długofalowego projektu GrowUp 1974 & 1990 Gothenburg wykazała, że dynamika wczesnego wzrostu wyjaśnia 37–38 % różnic w tempie przyrostu centymetrów w okresie dojrzewania.

 Jeszcze bardziej uderzające okazały się wyniki dotyczące końcowego wzrostu: aż 66–67 % jego zmienności wynika z tego, co dzieje się między chwilą narodzin a drugim rokiem życia, podczas gdy sam skok pokwitaniowy wpływa jedynie w 8–9 % na ostateczny wzrost.

Model statystyczny QEPS, którym posłużył się zespół dr Carin Skogastierny, pozwolił rozdzielić „podstawowy” wzrost trwający nieprzerwanie od życia płodowego od specyficznego, gwałtownego przyrostu w okresie nastoletnim. Badacze zestawili te dane z wielkością urodzeniową, przyrostami w dzieciństwie oraz wzrostem rodziców. 

Okazało się, że rozmiar przy urodzeniu odpowiada za 57–62 % zmienności dorosłego wzrostu, średni wzrost rodziców – za 35–39 %, a przyrosty w „międzyczasie” dzieciństwa (po 2. roku życia, ale przed pokwitaniem) – za 65–69 %. Innymi słowy, obraz przyszłego wzrostu zaczyna się rysować jeszcze zanim dziecko nauczy się chodzić.

Jednocześnie wczesny wzrost okazał się słabym wskaźnikiem momentu wejścia w okres dojrzewania. „Choć pierwsze dwa lata życia są kluczowe dla ostatecznego wzrostu, to o timingu dojrzewania w większym stopniu decydują geny i środowisko” – podkreśla dr Skogastierna. 

Odkrycie to ma praktyczne znaczenie: lekarz pediatra, dysponując danymi z bilansów niemowlęcych i elementarną informacją o wzroście rodziców, może dziś z lepszą pewnością ocenić, czy dziecko rozwija się zgodnie ze swoim potencjałem, a w razie odchyleń wcześnie reagować.

Autorzy badania chcą teraz sprawdzić, jak krzywa wzrostu z pierwszych lat życia łączy się z ryzykiem chorób przewlekłych, dobrostanem psychicznym i sytuacją materialną w dorosłości. Jeśli hipoteza o powiązaniu słabego wczesnego wzrostu z gorszym zdrowiem i niższymi dochodami się potwierdzi, argumenty za inwestowaniem w opiekę nad najmłodszymi staną się jeszcze mocniejsze.

Źródła:
    1.    Carin Skogastierna i in., „Early life growth is related to pubertal growth and adult height – a QEPS‑model analysis”, Pediatric Research, 25 lutego 2025  
    2.    „Early‑life growth proved important for height in puberty and adulthood”, komunikat Joint ESPE‑ESE Congress, 10 maja 2025  
    3.    „Early childhood growth predicts adult height but not puberty timing, study finds”, News‑Medical.net, 10 maja 2025  
    4.    „Early life growth is important for pubertal growth and adult height”, abstrakt P17, Endocrine Abstracts 110, 2025