Detoksykacja jest popularną praktyką od wieków, ponieważ ludzie próbują na różne sposoby pozbyć się toksyn z organizmu. Koncepcja detoksykacji ewoluowała z biegiem czasu, od lewatywy i wymiotów po post i upuszczanie krwi.

Obecnie detoksykacja jest mocno promowana w mediach społecznościowych i wspierana przez gwiazdy i wpływowe osoby. Czym jednak jest detoksykacja i czy naprawdę działa? W tym artykule przyjrzymy się historii detoksykacji, różnym rodzajom detoksykacji, które istnieją obecnie i temu, czy mają one podstawy naukowe.

Idea detoksykacji sięga czasów starożytnych, jednym z jej pierwszych propagatorów był Hipokrates. Według Hipokratesa podstawową przyczyną chorób jest brak równowagi czterech płynów biologicznych, czyli „humorów” w organizmie. Aby przywrócić równowagę i osiągnąć dobry stan zdrowia, stosowano różne metody, takie jak lewatywy, wymiotowanie, upuszczanie krwi.

Post był również powszechny w całej historii ludzkości i często kojarzony jest z samodyscypliną, czystością i świętością. Było to szczególnie powszechne wśród kobiet, które wykorzystywały post jako wyraz swojej pobożności i duchowości.

Obecnie detoksykacja nabrała innego wyglądu. Produkty detoksykujące, sprzedawane bez recepty lub w Internecie, to zazwyczaj herbaty lub napoje spożywane zamiast jedzenia. Produkty te mają za zadanie odtruwać organizm lub wzmacniać odporność.

Rynek napojów detoksykujących kwitnie, a globalne prognozy przewidują, że jego wartość przekroczy 5 miliardów dolarów do 2022 roku, a do 2030 roku wzrośnie o kolejne 50%. Napoje te często zawierają mieszankę „naturalnych” składników, ziół, owoców, warzyw lub dodatkowych składników odżywczych.

Chociaż najczęstszym podejściem do detoksykacji są napoje i środki dietetyczne, istnieją również metody bardziej niekonwencjonalne. Na przykład irygacja okrężnicy polega na wlewie płynu do okrężnicy w celu usunięcia odpadów trawiennych. Niektórzy stosują także leki homeopatyczne i ziołowe środki przeczyszczające.

Według ankiety przeprowadzonej wśród naturopatów w Stanach Zjednoczonych, najbardziej zalecanymi metodami detoksykacji były środki dietetyczne, takie jak spożywanie „oczyszczonej żywności”, przyjmowanie suplementów i przestrzeganie diet eliminacyjnych. W Australii znaczna część populacji próbowała lub konsultowała się z kimś w sprawie terapii uzupełniających, w tym detoksykacji.

Pomimo popularności detoksykacji, dowody naukowe nie potwierdzają jej skuteczności. Przegląd opublikowany w 2022 r. wykazał, że w dietach detoksykujących brakuje wiarygodnych ścieżek usuwania toksyn z organizmu. Nie określają również konkretnych toksyn, które rzekomo są eliminowane w ramach określonej diety.